website

यशोगाथा

I.S.O. जिल्हा परिषद प्राथमिक मराठी शाळा, मलकापूर

केंद्र- बदनापूर पं. स. चिखलदरा जि. प. अमरावती

मुख्याध्यापकाचे पुर्ण नाव – श्री किरण विष्णु आडे   मो. न. ९३७३४६०२७८

 

संपर्क: मो. नं. ९३७३४६०२७८ | ईमेलkiranade337@gmail.com

शिक्षक: कु. पायल मोहन हिंगमिरे

व्यवस्थापन: जिल्हा परिषद

माध्यम: मराठी

इयत्ता: वर्ग १ली ते ५ वी

विद्यार्थी संख्या: ३२

प्रास्ताविक

सातपुड्यातील पायथ्याशी वसलेल्या मेळघाटातील चिखलदरा तालुक्यातील मलकापूर हे गाव आहे. या गावी जिल्हा परिषद शाळेत १००% कोरकू भाषेतील विध्यार्थी आहेत. या गावातील लोक मजूर वर्ग आहेत. येथील गावकरी वीट भट्टीवर बाहेर गावी कामाला जातात. आपल्या मुलांना आपल्या आजी-आजोबा कडे काही आपल्या नातेवाईकांकडे ठेवतात.

मी २०१८ मे मध्ये रुजू या शाळेत झालो. कु. पायल हिंगमिरे या २०१७ मध्ये रुजू झाल्या. आम्ही दोघंही येथे नवीन होतो.

१. पटनोंदणी व नियमित उपस्थिती

जिल्हा परिषद शाळा मलकापूर येथे दरवर्षी पटनोंदणी १००% केली जाते. गाव सर्व्हेक्षण करून गावातील दाखल पात्र विध्यार्थी यांची यादी बनवून सर्व दाखल पात्र विद्यार्थी वर्ग १ली मध्ये दाखल केले जातात. या प्रमाणे १००% पटनोंदणी केली जाते.

२. स्वच्छ व सुंदर शाळा

स्वच्छता हा मानवी जीवनातील सर्वात मोठा गुण आहे. विध्यार्थ्याचे वैयक्तिक स्वच्छता, पाण्याची स्वच्छाता, स्वच्छतागृह व शौचालय स्वच्छाता, शालेय इमारत स्वच्छता व परिसर स्वच्छता हे निकष आम्ही डोळ्यासमोर ठेवले.

स्वच्छाता ही सांगून होत नाही ती करावी लागते, तेव्हा आम्ही सर्वांनी सामुहिक स्वच्छाता केली तेव्हाच स्वच्छाता गुण रुजला जातो. शाळेच्या आवारातील कुठेही कागद किंवा झाडाचे पान जरी पडलेले दिसले तरी आम्ही सर्वच व आमचे विद्यार्थी कचरा उचलून कचरापेटीत टाकतात.

शाळेतील शालेय पोषण आहार शिजविणारे व स्वयंपाकी व मदतनीस यांचा स्वच्छातेत महत्वाचा हातभार आहे. आमची शालेय इमारत अतिशय सुंदर आहे. शालेय परिसरात फुलांची व मेहंदीची झाडे लावली आहेत.

पुरस्कार: आमच्या शाळेला स्वच्छ विद्यालय जिल्हापुरस्कार मिळाला. आमची शाळा स्वच्छ विद्यालय  म्हणून निवड झाली.

३. मुख्याध्यापक / शिक्षक यांनी विषयासंदर्भात आलेल्या अडचणी किंवा मुख्याध्यापक / शिक्षक यांनी विषयासंदर्भात अधिक प्रभावी केलेले काम.

मलकापूर हे गाव चिखलदरा तालुक्यातील आवघ्या सातशे लोकवस्तीचे गाव बहुतांश गावकरी हे आदिवासी कोरकू अल्पभूधारक मजुराच्या या गावात शिक्षणाची ओढ निर्माण करणे हे तर थोढे कठीणच काम या ठिकाणी इयत्ता पहिली ते पाचवी पर्यंत जिल्हा परिषदेची प्राथमिक शाळा आहे. या शाळेत मी २०१८ मध्ये रुजू झालो. याच शाळेत कु पायल हिंगमिरे या शिक्षिका आंतरजिल्हा बदलीने ऑक्टोबर २०१७ त्या रुजू झाल्या. शाळेला दोन वर्ग खोल्या होत्या. पण त्या गळत  होत्या शाळेच्या मागे मोकळी जागा होती. पण  त्या जागेचा काहीच उपयोग नव्हता. या जागेवर खुरटी काटेरी झाडे वाट रोखून उभी होती. शाळेत पिण्याच्या पाण्याची कायम स्वरूपी व्यवस्था नव्हती.पाण्याची टाकी होती ती देखील नादुरुस्त होती. पाण्याच्या टाकीला जलवाहिनी जोडलेली नव्हती. पिण्याच्या पाण्यासाठी एका ड्रमचा वापर करावा लागत होता.

मलकापूरची शाळा १९६६ मध्ये बांधण्यात आली होती. त्यावेळी बांधण्यात आलेली एक वर्ग खोली मोडकळीस आल्याने निर्लेखन करण्यात आली होती. मुलांना शिकवायचे कुठे हा प्रश्नच होता. गेल्या अनेक वर्षापासून मेळघाटतच आहे या आधी चिखलदरा तालुक्यातील रामटेक गावात जिल्हा परिषदेच्या शाळेत शिकवायचो त्या ठिकाणी सुधारणा करता आल्या. त्याचा अनुभव गाठीशी होता. पण मलकापूरच्या शाळेचे आव्हान त्याहून मोठे होते. शाळेत सुधारणा करण्याची त्यांची तळमळ मला जाणवली पायल हिंगमिरे यांच्या सहकार्याने मी शाळेच्या कायापालट घडवून आणण्यासाठी प्रयत्न सुरु केले. त्यासाठी काही तातडीच्या उपाययोजना करणे गरजेचे होतेच पण दीर्घकालीन नियोजनाची आवश्यकता होती.समोर अडचणीचे डोंगर उभे होते.  शाळेच्या पाठीमागे सुमारे १५ हजार चौरस फुट जागा ही विना वापर तशीच पडून होती.या जागेवर झाडे झुडपे अस्ताव्यस्त वाढली होती. ही मोकळी जागा ही जागा शाळेच्या मालकीची आहे. ही जागा स्वच्छ करून विद्यार्थ्यांसाठी मैदान तयार करण्याचे आम्ही ठरवले. पण हे काम सोपे नव्हते. मैदानाचे सौदर्यीकरण करण्याआधी सपाटीकरण आवश्यक होते. जेसेपी वापरण्याशिवाय पर्याय नव्हता. जेसेपी वापरण्यासाठी ७ हजार रुपये खर्च येणार होता स्वसहभातून हा खर्च आम्ही केला १५ हजार चौरस फुट जागेवर शाळकरी मुलासाठी मैदान उपलब्ध झाले. पुढचे काम हे सौदर्यीकरणाचे होते .त्यासाठी आम्ही हळूहळू काम सुरु केले.

दरम्यान एम्पथी फाउंडेशन ही  स्वयंसेवी  संस्था माहित होती. एमब फाउंडेशनचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी एम. आर. सुंदरश्वन यांचा कल्पकतेतून तसेंच दिवंगत शांतीलाल छेडा यांच्या पुढाकारातून अनेक शाळांच्या इमारती बांधल्या गेल्या याची माहिती मला माहित होती. मी एम्पथी फाउंडेशनच्या पदाधिकार्याशी संपर्क साधला. मलकापूरच्या शाळेतील एका खोलीचे निर्लेखन करून खोली बांधकामाचा प्रस्ताव पाठवला. संस्थेचे पदाधिकारी शाळेचे सर्व्हेक्षण करण्यासाठी आले तेव्हा एक मोठी अडचण समोर आली. शाळेच्या खुल्या जागेमध्ये दोन विद्युत खांब होते त्यांपैकी एका पोलची अडचण निर्माण झाली.विद्युत खांब असल्याने बांधकाम करता येणार नाही असे त्यानी सांगितले. विद्युत खांब हटविणे आवश्यक होते.आम्ही महावितरणकडे अर्ज सादर केला. त्यांच्याकडून उतार आले पण ते निराश करणारे होते.सद्या आर्थिक तरतूद नसल्याने खांब हटवता येणार नाही.या कामासाठी दोन वर्ष लागू शकतो. असे आम्हाला सांगण्यात आले पण इतके दिवस वाट पाहणे शक्य नव्हते.काहीतरी मध्यमार्ग काढणे आवश्यक होते.पुन्हा चौकशी केली तुमची खर्च करण्याची तयारी असेल तर , आम्ही कंत्राटदार पुरवतो, असे महावितरणच्या कार्यालयाकडून  सांगण्यात आले, मार्ग सापडला होत.त्यासाठी दहा हजार रुपये खर्च येणार होता. मी व हिंगमिरे मँडम आम्ही खर्च करण्याची तयारी दर्शवली  आणि विद्युत खांब हटविले शाळेमध्ये वीज पुरवठा उपलब्ध करून घेण्यासाठी तीन हजार पाचशे रुपये खर्च आला. त्यासाठी आम्हाला लोक वर्गणी करावी लागली. नंतर एम्पथी फाउंडेशनकडे प्रस्ताव पाठविला. तो मंजूर झाला जानेवारी २०१९ मध्ये शाळा इमारतीच्या बांधकामाला सुरवात झाली आणि नोव्हेंबर २०१९ मध्ये उद्धाटनाचा दिवस उजाडला.२८ नोव्हेंबर २०१९ रोजी तत्कालीन गटविकास अधिकारी विकास मीना ( भा.प्र.से.) यांच्या हस्ते शाळेच्या नवीन इमारतीचे उद्धाटन पार पडले. प्रमुख पाहुणे म्हणून दिनेश झोरे, आकाश रेवस्कर, गटशिक्षणाधिकारी संदीप बोडखे, विस्तार अधिकारी गंगाधर मोहने अधिक्षक अश्विन मानकर, मोतीलाल दहीकर केंद्र प्रमुख अनिल धांडेकर आदी मान्यवर या कार्यक्रमाला आवर्जून हजर

दरम्यान एम्पथी फाउंडेशन ही  स्वयंसेवी  संस्था माहित होती. एमब फाउंडेशनचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी एम. आर. सुंदरश्वन यांचा कल्पकतेतून तसेंच दिवंगत शांतीलाल छेडा यांच्या पुढाकारातून अनेक शाळांच्या इमारती बांधल्या गेल्या याची माहिती मला माहित होती. मी एम्पथी फाउंडेशनच्या पदाधिकार्याशी संपर्क साधला. मलकापूरच्या शाळेतील एका खोलीचे निर्लेखन करून खोली बांधकामाचा प्रस्ताव पाठवला. संस्थेचे पदाधिकारी शाळेचे सर्व्हेक्षण करण्यासाठी आले तेव्हा एक मोठी अडचण समोर आली. शाळेच्या खुल्या जागेमध्ये दोन विद्युत खांब होते त्यांपैकी एका पोलची अडचण निर्माण झाली.विद्युत खांब असल्याने बांधकाम करता येणार नाही असे त्यानी सांगितले. विद्युत खांब हटविणे आवश्यक होते.आम्ही महावितरणकडे अर्ज सादर केला. त्यांच्याकडून उतार आले पण ते निराश करणारे होते.सद्या आर्थिक तरतूद नसल्याने खांब हटवता येणार नाही.या कामासाठी दोन वर्ष लागू शकतो. असे आम्हाला सांगण्यात आले पण इतके दिवस वाट पाहणे शक्य नव्हते.काहीतरी मध्यमार्ग काढणे आवश्यक होते.पुन्हा चौकशी केली तुमची खर्च करण्याची तयारी असेल तर , आम्ही कंत्राटदार पुरवतो, असे महावितरणच्या कार्यालयाकडून  सांगण्यात आले, मार्ग सापडला होत.त्यासाठी दहा हजार रुपये खर्च येणार होता. मी व हिंगमिरे मँडम आम्ही खर्च करण्याची तयारी दर्शवली  आणि विद्युत खांब हटविले शाळेमध्ये वीज पुरवठा उपलब्ध करून घेण्यासाठी तीन हजार पाचशे रुपये खर्च आला. त्यासाठी आम्हाला लोक वर्गणी करावी लागली. नंतर एम्पथी फाउंडेशनकडे प्रस्ताव पाठविला. तो मंजूर झाला जानेवारी २०१९ मध्ये शाळा इमारतीच्या बांधकामाला सुरवात झाली आणि नोव्हेंबर २०१९ मध्ये उद्धाटनाचा दिवस उजाडला.२८ नोव्हेंबर २०१९ रोजी तत्कालीन गटविकास अधिकारी विकास मीना ( भा.प्र.से.) यांच्या हस्ते शाळेच्या नवीन इमारतीचे उद्धाटन पार पडले. प्रमुख पाहुणे म्हणून दिनेश झोरे, आकाश रेवस्कर, गटशिक्षणाधिकारी संदीप बोडखे, विस्तार अधिकारी गंगाधर मोहने अधिक्षक अश्विन मानकर, मोतीलाल दहीकर केंद्र प्रमुख अनिल धांडेकर आदी मान्यवर या कार्यक्रमाला आवर्जून हजर होते.

शाळा इमारतीसाठी एम्पथी फाउंडेशन २६ लाख रुपये खर्च केला ३ लाख रुपये स्वच्छतागृह उभारण्यासाठी खर्च करण्यात आले. शाळेसाठी एक मोठी पायाभूत सुविधा उपलब्ध झाली,पण आव्हाने संपलेली नव्हती. शालेय पोषण आहारासाठी शाळेत पुरेशा प्रमाणात भांडी आणि इतर साहित्य नव्हते. शासनाकडून पोषण आहार शिजण्यासाठी गँस सिलेंडर उपलब्ध करून देण्यात आले. पण शेगडी नव्हती. पुन्हा लोकवर्गणी केली. काही स्वनिधी दिला. शालेय पोषण आहाराचा प्रश्न सुटला. शाळेत पिण्याच्या पाण्याची कायमस्वरूपी  व्यवस्था नव्हती. पाण्याची टाकी दुरुस्त करणे आवश्यक होते. त्यासाठी आम्ही वाँटर फाँर पिपल या संस्थेशी संपर्क साधला. या संस्थेकडे प्रस्ताव पाठविला तो मंजूर झाल्याने आठ दिवस पुरेल एवढी क्षमता असलेली पाण्याची टाकी दुरुस्त करून मिळाली. विद्यार्थी संख्येनुसार नळांना तोट्या बसवण्यात आल्या पुर्णवेळ पाणीपुरवठा उपलब्ध होण्यासाठी मुख्य जलवाहीनिशी जोडणी करण्यात आली. हा सर्व खर्च संस्थेने केला. त्यामुळे पिण्याच्या पाण्याचा पश्न मिटला.पण या घडामोडीच्या मध्येच करोना संकटचा काळ आम्ही अनुभवला. या कालावधीत शाळा बंद होत्या आम्हाला पूर्णवेळ उपस्थित राहणे शक्य नव्हते.

शाळेच्या सौदर्यीकरणाचे काम थांबले होते. तरीही वेळ मिळेल तसा आवारात औषधी गुणधर्म  असलेले वृक्ष, शोभिवंत झाडाची लागवड आणि संगोपन करत होतो शाळा परिसर मेहंदी, तुळशी , गुलाब कन्हेर, जास्वंदाची झाडे लावण्यात आली. आता एक सुंदर शाळा तयार झाली आहे तसेच वाँटर फाँर पिपल या संस्थेशी पुन्हा संपर्क साधला व त्याकडून शाळेला रेन हारवेस्टिंग करून मिळाले. आम्ही मध्यंतरी आयएसओ शाळेविषयी माहिती मिळवली अचलपूर तालुक्यातील मल्हारा येथे अशी एक शाळा असल्याचे आम्हाला समजले आम्ही या शाळेला भेट दिली आयएसओ मानांकनासाठी एकूण ८५ निकषांची यादी पाहिली. त्यातील जवळपास ७५ निकषांची पूर्तता आमची शाळा करीत होती. पण मुख्य अडचण होती ती मानांकनासाठी लागणा-या शुल्काची तब्बल १५ हजार रुपये शुल्क भरावे लागणार होते आमची त्यासाठी तयारी होत नव्हती. पण सहा. शिक्षिका पायल हिंगमिरे यांचे पती शाळेची परिस्थीती जाणून होते. त्यांना आयएसओ मानांकन प्रक्रीयेचा अनुभव देखिल होता त्यांनी १५ हजार रुपयांची भरघोस मदत जाहीर केली. पालकापर्यंत याची माहिती पोहोचताच त्यांनीही मदतीची तयारी दर्शवली ग्रामपंचायत व लोकवर्गणीतून राहिलेले निकषांची पूर्तता करण्यात आले. स्वातंत्र्यदिनी पूर्वसंध्येला मलकापूरच्या शाळेला आयएसओ मानांकन मिळाल्याचा संदेश प्राप्त झाला. हा आमच्यासाठी आनंदाचा क्षण होता.

आयएसओ मानांकन मिळणारी मेळघाटातील पहिली शाळा असा बहुमान आम्हाला प्राप्त झाला. मी चिखली येथे शिक्षक म्हणून सेवेला सुरुवात केली होत. नंतर मेळघाटातच रामटेक येथे स्थानांतर झाले. माझ्या प्रयत्नातून तेथील शाळा प्रगत करू शकलो. मला त्यावेळी २०१६ -२०१७ या वर्षीचा जिल्हा आदर्श शिक्षक पुरस्कार मिळाला. मलकापूरच्या शाळेत कार्यरत असतांना २०१८- २०१९ या वर्षीचा राज्य आदर्श पुरस्कार मला प्राप्त झाला.२०२१ मध्ये मलकापूरच्या शाळेला स्वच्छ विद्यालय पुरस्कार मिळाला. हे सर्व काही पालक, गावकरी यांच्या प्रोत्साहनामुळे शक्य झाले.मला पायल हिंगमिरे यांचे सातत्याने बहुमोल सहकार्य मिळत आले. त्या दरवर्षी मुलांना लेखन साहित्य, स्वेटर आणि इतर शालेयपयोगी वस्तू भेट देत असतात.

 शिक्षकांची विद्यार्थ्याप्रती असलेली तळमळ पाहून मजुरीचे काम करणारे कोरकू बांधवानी लोकवर्गणी गोळा केली. शाळा व्यवस्थापन समितीच्या अध्यक्षा सरिता दहीकर यांचे पती हे ग्रामपंचायत सदस्य त्यांनी शाळेला टेबल,खुर्ची आणि इतर साहित्य ग्रामपंचायतीच्या माध्यमातून उपलब्ध करून दिले. तालुकास्तरीय अधिका-याचे मार्गदर्शनातून आम्ही आयएसओ चे उदिष्ट देखील पुर्ण केले. भौतिक सुविधेसह गुणवत्तापूर्ण शिक्षणावर भर देत विविध उपक्रम राबविले. विविधांगी परिपाठ भाषा व गणित पेटीचा सुयोग्य वापर, नियमित मराठी भाषेचा वापर यामुळे विध्यार्थी प्रगतीपथावर आहेत अनेक शिक्षक शाळेला भेट देतात. शाबासकी मिळत आहेही आमच्यासाठी समाधानाची बाब आहे.गरीब विद्यार्थ्याच्या आयुष्यात सकारात्मक बदल घडावा, हेच आमचे ध्येय आहे.

मुख्यमंत्रीमाझी शाळा  सुंदर शाळा अंतर्गत ही शाळा सन 2023 – 24  मध्ये तालुक्यातून प्रथम क्रमांक मिळाला आहे

४. समारोप

      जि प प्रा मराठी शाळा मलकापूर कडून आम्हाला सहकार्य करणारे अधिकारी,ग्रामपंचायत ,शाळा व्यवस्थापन समितीचे अध्यक्ष, उपाधाय्क्ष , सर्व सदस्य तसेच गावकरी मंडळी या सर्वांचे मनापासून धन्यवाद व आभार